Ted van Lieshout is een schrijver die zich constant vernieuwt. Zijn laatste twee boeken dwingen de lezer om zelf de tekst te plaatsen, omdat het genre ervan niet duidelijk is; alle formele, grafische kenmerken zijn weggehaald. Van Lieshout presenteert ons blokken (uitgevulde) woorden, waarvan je als lezer zelf dus moet bedenken of het een brief, gedicht, verhaal, advertentie, nieuwsbericht of wat dan ook is. Wie er aan het woord is mag je ook zelf invullen. Dat levert grappige, verrassende, ontroerende, rake en soms maatschappij-kritische teksten op. Net als op televisie, waar je soms ook niet weet of je naar een reclamefilmpje of een serieus programma zit te kijken. Afwisselend gaat het over liefde, over gebroken gezinnen, sprookjes, (homo)seksualiteit, consumentenproblemen, of over Jodenvervolging, of politiek. Ik vind het een boeiende manier van schrijven en presenteren.
Wat ik echter jammer vind, is dat er zoveel taalfouten in het boek staan. Geen enorme blunders, maar formuleringsfouten. Ik vroeg aan de auteur of dat met opzet was, om de lezer te pesten of om te spotten met de ingewikkelde, ontsporende zinnen die je vaak in reclames ziet. Nee, zei hij. Hij vond de fouten ook niet storend. Het grappige is, dat dit ook een kenmerk is van formuleringsfouten; je leest er overheen en denkt dat er niets mis is. Tegenwoordig wordt door uitgevers bezuinigd op redactiewerk; corrigeren van teksten wordt steeds gehaaster en slordiger gedaan. In Nu in handige meeneemverpakking staat op ongeveer iedere pagina een fout. Kijk maar:
blz. 11: Of dacht u: het is toch donker in de zaal, dus ik kan best iets aantrekken dat ze bij de kringloopwinkel nog niet in de uitverkoop durven aanbieden. Afgezien van de interpunctiefouten staat hier’ wat’ waar ‘dat moet staan (https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/wat-dat ).
blz.12: Teneinde het aantal klachten te doen verminderen is krachtdadig opgetreden door het instellen van vertragingstechnieken (…). Tussen twee persoonsvormen hoort een komma. Hier mis ik twee komma’s.
blz. 13: Hij had, om het zo te zeggen, in gedachten dat je een ander lichaam had. Dit is een contaminatie: je had een ander lichaam in gedachten of je dacht dat iemand een ander lichaam had. Nu staat er dat de ‘hij’ iets anders dacht dan hij zag.
blz.12: Als we ons gedeisd houden en op de achtergrond werken aan een situatie waarin zijn aanblijven onhoudbaar zal blijken te zijn (…). Dit is een tautologie: je gedeisd houden betekent altijd dat je je op de achtergrond beweegt.
blz.13: Ik zie de glimlach die ik mooi vind op het gezicht dat ik graag dichtbij wil, met de ogen die me zien en die me aankijken (…). Ook hier een tautologie: je kunt niet iemand aankijken zonder diegene te zien, lijkt me.
blz.18: De Verjaardagsloterij betoogde dat de klagende deelnemers hadden kunnen weten dat ze niet echt zouden winnen, omdat het algemeen bekend is dat als je een brief krijgt van een loterij waarin staat dat je gewonnen hebt, je niet gewonnen blijkt te hebben. Afgezien van de interpunctie (komma’s tussen persoonsvormen) is hier een dat/wat-constructie gebruikt. Je kunt beter de voorwaarde (voorafgegaan door ‘als’) achteraan de zin plaatsen. Nu staat er dat het pas algemeen bekend is, wanneer je een brief hebt gekregen van een loterij.
blz. 19: Ik blijf toch meedoen uit angst dat als ik opzeg, de prijs net op mijn nummer valt. Hier zijn dezelfde fouten gemaakt als op de voorgaande pagina.
blz. 20: Bij deze willen wij jullie van harte uitnodigen op ons feest ter ere van het feit dat wij vijfentwintig jaar geleden getrouwd zijn. We willen dat luister bij zetten door jullie aanstaande zaterdag thuis te ontvangen. Hier zou ‘dit’ beter zijn geweest (https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/dit-dat), afgezien van de interpunctie.
Zo zou ik het hele boek kunnen afwerken. Dan moet ik echter wel mijn honorarium voor correctiewerk berekenen. Ik vind het triest dat zo’n goede uitgever het werk van zo’n goede auteur geen recht heeft gedaan. (Natuurlijk is het te prijzen dat zo’n moeilijk verkoopbaar boek op de markt gebracht wordt, maar doe het dan helemaal goed.) Daarom daag ik de uitgeverij uit: de volgende keer dat Querido een boek van Ted van Lieshout op de markt gaat brengen, mag u mij de gecorrigeerde kopij voorleggen. Per fout die ik er dan nog uit kan halen, krijg ik een exemplaar van het boek, om uit te delen aan liefhebbers. Deal?
hanzmirck 